ستون ماهیانه کاراجت در روزنامه دنیای اقتصاد (1401/06/27)
مصاحبه مدیر بازرگانی کاراجت با روزنامه دنیای اقتصاد شماره 5550
با افزایش خوش‌بینی‌‌‌ها در خصوص احیای برجام میان ایران، آمریکا و پنج کشور باقی‌مانده در این توافق، به نظر می‌رسد هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت؛ شاهد تغییراتی در بازارهای جهانی و داخلی باشیم. از یکسو ایران با ۱۰۰میلیون بشکه نفت و میعانات گازی ذخیره شده، آماده ورود به بازارهای جهانی است و از سوی دیگر صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشور امیدوار است تا با کاهش تحریم‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه، بتواند تولیدات خود را افزایش دهد.
ایران در حال حاضر روزانه حدود ۵/ ۲میلیون بشکه نفت خام تولید می‌کند که پس از حصول توافق هسته‌‌‌ای در سال ۲۰۱۵ میلادی، تقریبا یک سال برای رسیدن به ظرفیت کامل تولید خود (حدود۷/ ۳میلیون بشکه در روز) زمان نیاز داشت. گرچه احتمالا با افزایش میزان صادرات نفت ایران، تا حدودی از قیمت جهانی نفت در بازار کاسته خواهد شد، اما چنانچه برجام منجر به کاهش قابل‌توجه تحریم‌ها و به تبع آن کاهش ریسک سیاسی کشور شود؛ می‌توان با توجه به نیاز صنعت نفت و گاز کشور به سرمایه‌گذاری حداقل ۳۰۰میلیارد دلاری، به جذب سرمایه‌گذاری‌‌‌های خارجی نیز امیدوار بود. همزمان با بهبود نسبی شرایط اقتصادی، امکان ایجاد زیرساخت‌‌‌های جدید در حوزه صنایع نفت و گاز تسهیل شده و این موضوع می‌تواند باعث رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و سازندگان داخلی شود.
در حال حاضر پروژه‌‌‌های متعددی در کشور وجود دارند که به دلایل مختلف و از جمله دلایل مالی، متوقف شده‌اند یا احداث و تامین تجهیزات آنها به کندی پیش می‌رود. در صنعت نفت و گاز کشور حدود ۱۲۰۰ قلم کالا وجود دارد که در سال‌های اخیر و به دلیل تحریم، بخشی از زیرساخت‌‌‌ها و تجهیزات موردنیاز در این صنایع توسط شرکت‌های داخلی تامین شد. اما از طرف دیگر تحریم‌ها باعث کاهش میزان صادرات، کاهش سرمایه‌گذاری، کاهش ذخایر ارزی و در نتیجه ایجاد کسری بودجه برای کارفرمایان و مجریان پروژه‌‌‌ها شد که به ایجاد مطالبات معوق بسیاری برای شرکت‌های داخلی منجر شد. تجربه نشان می‌دهد که تغییرات سیاسی و تحولات جهانی، تاثیر خود را عمدتا در میان‌مدت روی بازار تجهیزات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بر جای می‌گذارد و تاثیر کوتاه‌مدت آن اندک است. چرا که اولا فرآیند تغییر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه زمان‌براست و ثانیا پروسه اقدام برای خرید چنین تجهیزات حساس یا ایجاد زیرساخت‌‌‌های مربوطه، ماه‌ها زمان می‌برد. در مجموع برآورد می‌شود که اگر شرایط مساعد باشد، امکان بومی‌سازی حدود ۷۰درصد تجهیزات مرتبط با صنایع نفت و گاز در کشور وجود دارد، در حالی که این میزان در حال حاضر حدود ۴۰درصد است. در مجموع گرچه همچنان بسیاری از تجهیزات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کشور به‌رغم قوانین بالادستی مربوط به حمایت از ساخت داخل، از خارج از کشور تامین می‌شوند؛ اما باید توجه داشت که در اکثر تجهیزات، خوشبختانه امکان ساخت کالا در داخل میسر است. مطابق آمارهای موجود، همچنان بیش از ۵۰درصد ظرفیت تولیدکنندگان داخلی در این حوزه بدون استفاده باقی مانده است؛ بنابراین نباید کاهش احتمالی تحریم‌ها در آینده نزدیک، منجر به افزایش خریدهای خارجی غیرضروری شود. همچنین در صورت حصول توافق و بهبود ارتباطات بین‌المللی، امکان همکاری در حوزه تحقیق و توسعه تجهیزات یا سرمایه‌گذاری مشترک نیز بیش از پیش برای شرکت‌های داخلی وجود خواهد داشت که امید است دولت و مجلس نیز با حمایت‌‌‌های حداکثری و برنامه‌ریزی مدون، بسترهای لازم را برای ایجاد آن فراهم کنند.
نظر بدهید